Tweede helft 18e eeuw

Er wordt steeds minder winst gemaakt met VOC. De Compagnie sluit steeds grotere leningingen af en de VOC komen diep in de schulden te staan. De Heren XVII zien de winstcijfer sterk afnemen en besluiten Gustaaf baron Van Imhoff als nieuwe gouverneur-generaal naar Batavia te sturen, met de taak om VOC weer winstgevend te maken. Het schip waarmee hij naar Batavia vertrok heet daarom ook ‘de Hersteller’. Maar toen de nieuwe gouverneur-generaal in Batavia aankwam bleek al snel dat er niet veel verbeterd werd. De VOC ging zich juist nog meer op de specerijen richten, terwijl daar in Europa niet zo veel behoefde aan was. Zijn opvolger: Jacob Mossel pakte het heel anders aan. Hij ging opzoek naar andere mogelijke markten, maar toen de VOC opzoek ging naar andere winstgevende ondernemingen was het eigenlijk al te laat. De Engelsen overheersten voor het grootste deel de zeeën en de vloot van de Engelse compagnie was al heel groot en sterk.

Intussen heersde in Nederland ontevredenheid. De patriottenpartij werd steeds populairder onder de bevolking. De patriottenpartij was een partij die streefde naar meer volksvertegenwoordigers, vrijheid van vergadering en vrijheid van meningsuiting. Ze vonden dat er een eind moest komen aan het absolutisme en stadshouder Willem V plaats moest maken voor de democratisering. Voor de VOC was deze democratisering niet erg handig, want de patriotten deelden vanaf 1773 pamfletten vol aanklachten tegen de corruptie binnen de VOC uit. Er werden vele corrupte ambtenaren ontslagen en de Heren XVII sturen onafhankelijke inspecteurs naar Batavia om daar de boeken te controleren. Maar wanneer de inspecteurs in Batavia aankomen, komen ze in het corrupte wereld terecht en doen ze net zo hard mee met het geld in eigen zakken steken.

De genadeklap komt wanneer Engeland de Republiek ten oorlog verklaard. Nederland heeft het zwaar tijdens de vierde Engelse oorlog. De VOC is in de minderheid en heeft geen geld om de schepen te moderniseren. De oorlog werd beëindigd met de Vrede van Parijs o.w de Vrede van Verseille in 1783. Engeland kreeg recht op vrije vaart in Oost-Indië en de Republiek moest Negapatnam aan de Engelsen afstaan en verloor het specerijenmonopolie. De tijd die daarna volgt is een tijd waar Nederland diep in de schulden zit, die schulden werden pas helemaal afbetaald in het eind van de 19e eeuw. In  1798 viel Engeland de Republiek nog een keer aan. De VOC was helemaal ingestord en kon geen weerstand bieden. Zo voer het allerlaatste VOC schip op Tweede Kerstdag 1794, bijna 200 jaar nadat het eerste schip was  gaan varen weg. De dag daarna onderschepten de Britten het allerlaatste VOC schip. De VOC verloor bijna al zijn schepen en ook de handelsposten werden één voor één overgenomen door de Britten. In 1799 op 31december werd de VOC officieel failliet verklaard en nam de Staat de schuld van 219 miljoen gulden over.

Plaats een reactie